Publius Ovidius Naso

auxilia	Metrik und Versmaß	Interpretation
1	Ite triumphales circum mea tempora laurus!
2	Vicimus: in nostro (e)st, ecce, Corinna sinu,
3	quam vir, quam custos, quam ianua firma, tot hostes,
4	servabant, ne qua posset ab arte capi!
5	Haec est praecipuo victoria digna triumpho,
6	in qua, quaecumque (e)st, sanguine praeda caret.
7	Non humiles muri, non parvis oppida fossis
8	cincta, sed est ductu capta puella meo!
9	Pergama cum caderent bello superata bilustri,
10	ex tot in Atridis pars quota laudis erat?
11	At mea seposita (e)st et ab omni milite dissors
12	gloria, nec titulum muneris alter habet.
13	Me duc(e) ad hanc voti finem, me milite veni;
14	ips(e) eques, ipse pedes, signifer ipse fui.
15	Nec casum fortuna meis inmiscuit actis -
16	huc ades, o cura parte Triumphe mea!
17	Nec belli (e)st nova causa mei. nisi rapta fuisset
18	Tyndaris, Europae pax Asiaeque foret.
19	Femina silvestris Lapithas populumque biformem
20	turpiter adposito vertit in arma mero;
21	femina Troianos iterum nova bella movere
22	inpulit in regno, iuste Latine, tuo;
23	femina Romanis etiamnunc urbe recenti
24	inmisit soceros armaque saeva dedit.
25	Vid(i) ego pro nivea pugnantes coniuge tauros;
26	spectatrix animos ipsa iuvenca dabat.
27	Me quoque, qui multos, sed me sine caede, Cupido
28	iussit militiae signa movere suae.

auxilia	Metrik und Versmaß	Interpretation
1	Multa diuque tuli; vitiis patientia victa (e)st.
2	Cede fatigato pectore, turpis amor!
3	Scilicet adserui iam me fugique catenas,
4	et, quae non puduit ferre, tulisse pudet.
5	Vicimus et domitum pedibus calcamus amorem.
6	Venerunt capiti cornua sera meo.
7	Perfer et obdura! Dolor hic tibi proderit olim;
8	saepe tulit lassis sucus amarus opem.
9	Erg(o) ego sustinui, foribus tam saepe repulsus,
10	ingenuum dura ponere corpus humo?
11	Erg(o) ego nescio cui, quem tu conplexa tenebas,
12	excubui clausam servus ut ante domum?
13	Vidi, cum foribus lassus prodiret amator,
14	invalidum referens emeritumque latus;
15	hoc tamen est levius, quam quod sum visus ab illo --
16	eveniat nostris hostibus ille pudor!
17	Quand(o) ego non fixus lateri patienter adhaesi,
18	ipse tuus custos, ipse vir, ipse comes?
19	Scilicet et populo per me comitata placebas;
20	causa fuit multis noster amoris amor.
21	Turpia quid referam vanae mendacia linguae
22	et periuratos in mea damna deos?
23	Quid iuvenum tacitos inter convivia nutus
24	verbaque conpositis dissimulata notis?
25	Dict(a) erat aegra mihi -- praeceps amensque cucurri;
26	ven(i) et rivali non erat aegra meo!
27	His et quae taceo duravi saepe ferendis;
28	quaer(e) alium pro me, qui queat ista pati!
29	Iam mea votiva puppis redimita corona
30	lenta tumescentes aequoris audit aquas.
31	Desine blanditias et verba, potentia quondam,
32	perdere -- non ego nunc stultus, ut ante fui!

Die vier Weltalter

(Ov. met. I 89-150)

auxilia	Metrik und Versmaß	Interpretation

89	Aurea prima sata (e)st aetas, quae vindice nullo,
90	sponte sua, sine lege fidem rectumque colebat.
91	poena metusqu(e) aberant, nec verba minantia fixo
92	aere legebantur, nec supplex turba timebat
93	iudicis ora sui, sed erant sine vindice tuti.
94	nondum caesa suis, peregrin(um) ut viseret orbem,
95	montibus in liquidas pinus descenderat undas,
96	nullaque mortales praeter sua litora norant;
97	nondum praecipites cingebant oppida fossae;
98	non tuba derecti, non aeris cornua flexi,
99	non galeae, non ensis erat: sine militis usu
100	mollia securae peragebant otia gentes.
101	Ipsa quoqu(e) inmunis rastroqu(e) intacta nec ullis
102	saucia vomeribus per se dabat omnia tellus,
103	contentique cibis nullo cogente creatis
104	arbuteos fetus montanaque fraga legebant
105	cornaqu(e) et in duris haerentia mora rubetis
106	et, quae deciderant patula Iovis arbore, glandes.
107	ver erat aeternum, placidique tepentibus auris
108	mulcebant zephyri natos sine semine flores;
109	mox etiam fruges tellus inarata ferebat,
110	nec renovatus ager gravidis canebat aristis;
111	flumina iam lactis, iam flumina nectaris ibant,
112	flavaque de viridi stillabant ilice mella.
113	Postquam Saturno tenebros(a) in Tartara misso
114	sub Iove mundus erat, subiit argentea proles,
115	auro deterior, fulvo pretiosior aere.
116	Iuppiter antiqui contraxit tempora veris,
117	perqu(e) hiemes aestusqu(e) et inaequalis autumnos
118	et breve ver spatiis exegit quattuor annum.
119	Tum primum siccis aer fervoribus ustus
120	canduit, et ventis glacies adstricta pependit.
121	Tum primum subiere domos; domus antra fuerunt
122	et densi frutices et vinctae cortice virgae.
123	Semina tum primum longis Cerealia sulcis
124	obruta sunt, pressique iugo gemuere iuvenci.
125	Tertia post illam successit aenea proles,
126	saevior ingeniis et ad horrida promptior arma,
127	non scelerata tamen; de duro (e)st ultima ferro.
128	Protinus inrupit venae peioris in aevum
129	omne nefas: fugere pudor verumque fidesque;
130	in quorum subiere locum fraudesque dolique
131	insidiaequ(e) et vis et amor sceleratus habendi.
132	Vela dabant ventis nec adhuc bene noverat illos
133	navita, quaeque diu steterant in montibus altis,
134	fluctibus ignotis insultavere carinae.
135	Communemque prius ceu lumina solis et auras
136	cautus humum longo signavit limite mensor.
137	Nec tantum segetes alimentaque debita dives
138	poscebatur humus, sed itum (e)st in viscera terrae,
139	quasque recondiderat Stygiisqu(e) admoverat umbris,
140	effodiuntur opes, inritamenta malorum.
141	iamque nocens ferrum ferroque nocentius aurum
142	prodierat, prodit bellum, quod pugnat utroque,
143	sanguineaque manu crepitantia concutit arma.
144	Vivitur ex rapto: non hospes ab hospite tutus,
145	non socer a genero, fratrum quoque gratia rara (e)st;
146	inminet exitio vir coniugis, illa mariti,
147	lurida terribiles miscent aconita novercae,
148	filius ante diem patrios inquirit in annos:
149	victa iacet pietas, et virgo caede madentis
150	ultima caelestum terras Astraea reliquit.

rumor it et magnum sermonibus occupat orbem.

ante suos Niobe thalamos cognoverat illam,

tum cum Maeoniam virgo Sipylumque colebat;

nec tamen admonita est poena popularis Arachnes,

cedere caelitibus verbisque minoribus uti.

multa dabant animos; sed enim nec coniugis artes

nec genus amborum magnique potentia regni

sic placuere illi, quamvis ea cuncta placerent,

ut sua progenies; et felicissima matrum

dicta foret Niobe, si non sibi visa fuisset.

nam sata Tiresia venturi praescia Manto

per medias fuerat divino concita motu

vaticinata vias: Ismenides, ite frequentes

et date Latonae Latonigenisque duobus

cum prece tura pia lauroque innectite crinem:

ore meo Latona iubet. paretur, et omnes

Thebaides iussis sua tempora frondibus ornant

turaque dant sanctis et verba precantia flammis.

Ecce venit comitum Niobe celeberrima turba

vestibus intexto Phrygiis spectabilis auro

et, quantum ira sinit, formosa; movensque decoro

cum capite inmissos umerum per utrumque capillos

constitit, utque oculos circumtulit alta superbos,

quis furor auditos inquit praeponere visis

caelestes? aut cur colitur Latona per aras,

numen adhuc sine ture meum est? mihi Tantalus auctor,

cui licuit soli superorum tangere mensas;

Pleiadum soror est genetrix mea; maximus Atlas

est avus, aetherium qui fert cervicibus axem;

Iuppiter alter avus; socero quoque glorior illo.

me gentes metuunt Phrygiae, me regia Cadmi

sub domina est, fidibusque mei commissa mariti

moenia cum populis a meque viroque reguntur.

in quamcumque domus adverti lumina partem,

inmensae spectantur opes; accedit eodem

digna dea facies; huc natas adice septem

et totidem iuvenes et mox generosque nurusque!

quaerite nunc, habeat quam nostra superbia causam,

nescio quoque audete satam Titanida Coeo

Latonam praeferre mihi, cui maxima quondam

exiguam sedem pariturae terra negavit!

nec caelo nec humo nec aquis dea vestra recepta est:

exsul erat mundi, donec miserata vagantem

hospita tu terris erras, ego dixit in undis

instabilemque locum Delos dedit. illa duorum

facta parens: uteri pars haec est septima nostri.

sum felix (quis enim neget hoc?) felixque manebo

(hoc quoque quis dubitet?): tutam me copia fecit.

maior sum quam cui possit Fortuna nocere,

multaque ut eripiat, multo mihi plura relinquet.

excessere metum mea iam bona. fingite demi

huic aliquid populo natorum posse meorum:

non tamen ad numerum redigar spoliata duorum,

Latonae turbam, qua quantum distat ab orba?

ite - satis pro re sacri - laurumque capillis

ponite! deponunt et sacra infecta relinquunt,

quodque licet, tacito venerantur murmure numen.

Indignata dea est summoque in vertice Cynthi

talibus est dictis gemina cum prole locuta:

en ego vestra parens, vobis animosa creatis,

et nisi Iunoni nulli cessura dearum,

an dea sim, dubitor perque omnia saecula cultis

arceor, o nati, nisi vos succurritis, aris.

nec dolor hic solus; diro convicia facto

Tantalis adiecit vosque est postponere natis

ausa suis et me, quod in ipsam reccidat, orbam

dixit et exhibuit linguam scelerata paternam.

adiectura preces erat his Latona relatis:

desine! Phoebus ait, poenae mora longa querella est!

dixit idem Phoebe, celerique per aera lapsu

contigerant tecti Cadmeida nubibus arcem.

Planus erat lateque patens prope moenia campus,

adsiduis pulsatus equis, ubi turba rotarum

duraque mollierat subiectas ungula glaebas.

pars ibi de septem genitis Amphione fortes

conscendunt in equos Tyrioque rubentia suco

terga premunt auroque graves moderantur habenas.

e quibus Ismenus, qui matri sarcina quondam

prima suae fuerat, dum certum flectit in orbem

quadripedis cursus spumantiaque ora coercet,

ei mihi! conclamat medioque in pectore fixa

tela gerit frenisque manu moriente remissis

in latus a dextro paulatim defluit armo.

proximus audito sonitu per inane pharetrae

frena dabat Sipylus, veluti cum praescius imbris

nube fugit visa pendentiaque undique rector

carbasa deducit, ne qua levis effluat aura:

frena tamen dantem non evitabile telum

consequitur, summaque tremens cervice sagitta

haesit, et exstabat nudum de gutture ferrum;

ille, ut erat, pronus per crura admissa iubasque

volvitur et calido tellurem sanguine foedat.

Phaedimus infelix et aviti nominis heres

Tantalus, ut solito finem inposuere labori,

transierant ad opus nitidae iuvenale palaestrae;

et iam contulerant arto luctantia nexu

pectora pectoribus, cum tento concita nervo,

sicut erant iuncti, traiecit utrumque sagitta.

ingemuere simul, simul incurvata dolore

membra solo posuere, simul suprema iacentes

lumina versarunt, animam simul exhalarunt.

adspicit Alphenor laniataque pectora plangens

advolat, ut gelidos conplexibus adlevet artus,

inque pio cadit officio; nam Delius illi

intima fatifero rupit praecordia ferro.

quod simul eductum est, pars et pulmonis in hamis

eruta cumque anima cruor est effusus in auras.

at non intonsum simplex Damasicthona vulnus

adficit: ictus erat, qua crus esse incipit et qua

mollia nervosus facit internodia poples.

dumque manu temptat trahere exitiabile telum,

altera per iugulum pennis tenus acta sagitta est.

expulit hanc sanguis seque eiaculatus in altum

emicat et longe terebrata prosilit aura.

ultimus Ilioneus non profectura precando

bracchia sustulerat di que o communiter omnes,

dixerat ignarus non omnes esse rogandos

parcite! motus erat, cum iam revocabile telum

non fuit, arcitenens; minimo tamen occidit ille

vulnere, non alte percusso corde sagitta.

Fama mali populique dolor lacrimaeque suorum

tam subitae matrem certam fecere ruinae,

mirantem potuisse irascentemque, quod ausi

hoc essent superi, quod tantum iuris haberent;

nam pater Amphion ferro per pectus adacto

finierat moriens pariter cum luce dolorem.

heu! quantum haec Niobe Niobe distabat ab illa,

quae modo Latois populum submoverat aris

et mediam tulerat gressus resupina per urbem

invidiosa suis; at nunc miseranda vel hosti!

corporibus gelidis incumbit et ordine nullo

oscula dispensat natos suprema per omnes;

a quibus ad caelum liventia bracchia tollens

pascere, crudelis, nostro, Latona, dolore,

pascere ait satiaque meo tua pectora luctu!

[corque ferum satia! dixit. per funera septem]

efferor: exsulta victrixque inimica triumpha!

cur autem victrix? miserae mihi plura supersunt,

quam tibi felici; post tot quoque funera vinco!

Dixerat, et sonuit contento nervus ab arcu;

qui praeter Nioben unam conterruit omnes:

illa malo est audax. stabant cum vestibus atris

ante toros fratrum demisso crine sorores;

e quibus una trahens haerentia viscere tela

inposito fratri moribunda relanguit ore;

altera solari miseram conata parentem

conticuit subito duplicataque vulnere caeco est.

[oraque compressit, nisi postquam spiritus ibat]

haec frustra fugiens collabitur, illa sorori

inmoritur; latet haec, illam trepidare videres.

sexque datis leto diversaque vulnera passis

ultima restabat; quam toto corpore mater,

tota veste tegens unam minimamque relinque!

de multis minimam posco clamavit et unam.

dumque rogat, pro qua rogat, occidit: orba resedit

exanimes inter natos natasque virumque

deriguitque malis; nullos movet aura capillos,

in vultu color est sine sanguine, lumina maestis

stant inmota genis, nihil est in imagine vivum.

ipsa quoque interius cum duro lingua palato

congelat, et venae desistunt posse moveri;

nec flecti cervix nec bracchia reddere motus

nec pes ire potest; intra quoque viscera saxum est.

flet tamen et validi circumdata turbine venti

in patriam rapta est: ibi fixa cacumine montis

liquitur, et lacrimas etiam nunc marmora manant.

auxilia
146																																																																																																																																																																						size="4">Lydia tota fremit, Phrygiaeque per oppida facti
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312

Die Lykischen Bauern

(Ov. met. VI 313-381)

auxilia	Metrik und Versmaß
313	Tum vero cuncti manifestam numinis iram
314	femina virque timent cultuqu(e) inpensius omnes
315	magna gemelliparae venerantur numina divae;
316	utque fit, a facto propiore priora renarrant.
317	E quibus unus ait: 'Lyciae quoque fertilis agris
318	non inpune deam veteres sprevere coloni.
319	Res obscura quidem (e)st ignobilitate virorum,
320	mira tamen: vidi praesens stagnumque locumque
321	prodigio notum. nam me iam grandior aevo
322	inpatiensque viae genitor deducere lectos
323	iusserat inde boves gentisque illius eunti
324	ipse ducem dederat, cum quo dum pascua lustro,
325	ecce lacu medio sacrorum nigra favilla
326	ara vetus stabat tremulis circumdata cannis.
327	Restitit et pavido „faveas mihi!“ murmure dixit
328	dux meus, et simili „faveas!“ ego murmure dixi.
329	Naiadum Faunine foret tamen ara rogabam
330	indigeneane, dei, cum talia rettulit hospes:
331	„non hac, o iuvenis, montanum numen in ara (e)st;
332	illa suam vocat hanc, cui quondam regia coniunx
333	orb(em) interdixit, quam vix erratica Delos
334	orant(em) accepit tum, cum levis insula nabat;
335	illic incumbens cum Palladis arbore palmae
336	edidit invita geminos Latona noverca.
337	hinc quoque Iunonem fugisse puerpera fertur
338	inque suo portasse sinu, duo numina, natos.
339	iamque Chimaeriferae, cum sol gravis ureret arva,
340	finibus in Lyciae longo dea fessa labore
341	sidereo siccata sitim collegit ab aestu,
342	uberaqu(e) ebiberant avidi lactantia nati.
343	forte lacum mediocris aquae prospexit in imis
344	vallibus; agrestes illic fruticosa legebant
345	vimina cum iuncis gratamque paludibus ulvam;
346	accessit positoque genu Titania terram
347	pressit, ut hauriret gelidos potura liquores.
348	rustica turba vetat; dea sic adfata vetantis:
349	"quid prohibetis aquis? usus communis aquarum (e)st.
350	nec solem proprium natura nec aera fecit
351	nec tenues undas: ad publica munera veni;
352	quae tamen ut detis, supplex peto. non ego nostros
353	abluer(e) hic artus lassataque membra parabam,
354	sed relevare sitim. caret os umore loquentis,
355	et fauces arent, vixque (e)st via vocis in illis.
356	haustus aquae mihi nectar erit, vitamque fatebor
357	accepisse simul: vitam dederitis in unda.
358	hi quoque vos moveant, qui nostro bracchia tendunt
359	parva sinu." Et casu tendebant bracchia nati.
360	quem non blanda deae potuissent verba movere?
361	hi tamen orantem perstant prohibere minasque,
362	ni procul abscedat, conviciaqu(e) insuper addunt.
363	nec satis est, ipsos etiam pedibusque manuque
364	turbavere lacus imoqu(e) e gurgite mollem
365	huc illuc limum saltu movere maligno.
366	distulit ira sitim; nequ(e) enim iam filia Coei
367	supplicat indignis nec dicere sustinet ultra
368	verba minora dea tollensqu(e) ad sidera palmas
369	"aeternum stagno" dixit "vivatis in isto!"
370	eveniunt optata deae: iuvat esse sub undis
371	et modo tota cava submergere membra palude,
372	nunc proferre caput, summo modo gurgite nare,
373	saepe super ripam stagni consistere, saepe
374	in gelidos resilire lacus, sed nunc quoque turpes
375	litibus exercent linguas pulsoque pudore,
376	quamvis sint sub aqua, sub aqua maledicere temptant.
377	vox quoque iam rauca (e)st, inflataque colla tumescunt,
378	ipsaque dilatant patulos convicia rictus;
379	terga caput tangunt, coll(a) intercepta videntur,
380	spina viret, venter, pars maxima corporis, albet,
381	limosoque novae saliunt in gurgite ranae.

Daedalus und Icarus

(Ov. met. VIII 183-235)

Flugroute		Prosafassung	Bildergeschichte	Pieter Bruegel
auxilia	Metrik und Versmaß			Interpretation
183	Daedalus interea Creten longumque perosus
184	exilium tactusque loci natalis amore
185	clausus erat pelago. "Terras licet" inquit "et undas
186	obstruat, et caelum certe patet; ibimus illac!
187	Omnia possideat, non possidet aera Minos."
188	Dixit et ignotas animum dimittit in artes
189	naturamque novat. Nam ponit in ordine pennas,
190	a minima coeptas, longam breviore sequenti,
191	ut clivo crevisse putes: sic rustica quondam
192	fistula disparibus paulatim surgit avenis.
193	Tum lino medias et ceris alligat imas
194	atqu(e) ita conpositas parvo curvamine flectit,
195	ut veras imitetur aves. Puer Icarus una
196	stabat et, ignarus sua se tractare pericla,
197	ore renidenti modo, quas vaga moverat aura,
198	captabat plumas, flavam modo pollice ceram
199	mollibat lusuque suo mirabile patris
200	impediebat opus. Postquam manus ultima coeptis
201	inposita (e)st, geminas opifex libravit in alas
202	ipse suum corpus motaque pependit in aura.
203	Instruit et natum "medio"qu(e) ut limite curras,
204	Icar(e)", ait, "moneo, ne, si demissior ibis,
205	unda gravet pennas, si celsior, ignis adurat.
206	Inter utrumque vola! Nec te spectare Booten
207	aut Helicen iubeo strictumqu(e) Orionis ensem:
208	me duce carpe viam! Pariter praecepta volandi
209	tradit et ignotas umeris accommodat alas.
210	Inter opus monitusque genae maduere seniles,
211	et patriae tremuere manus. Dedit oscula nato
212	non iterum repetenda suo pennisque levatus
213	ante volat comitique timet, velut ales, ab alto
214	quae teneram prolem produxit in aera nido.
215	Hortaturque sequi damnosasqu(e) erudit artes
216	et movet ipse suas et nati respicit alas.
217	Hos aliquis tremula dum captat harundine pisces,
218	aut pastor baculo stivav(e) innixus arator
219	vidit et obstipuit, quique aethera carpere possent,
220	credidit esse deos. Et iam Iunonia laeva
221	parte Samos - fuerant Delosque Parosque relictae -
222	dextra Lebinthos erat fecundaque melle Calymne,
223	cum puer audaci coepit gaudere volatu
224	deseruitque ducem caelique cupidine tractus
225	altius egit iter. Rapidi vicinia solis
226	mollit odoratas, pennarum vincula, ceras.
227	Tabuerant cerae: nudos quatit ille lacertos
228	remigioque carens non ullas percipit auras;
229	oraque caerulea patrium clamantia nomen
230	excipiuntur aqua, quae nomen traxit ab illo.
231	At pater infelix nec iam pater "Icare", dixit,
232	"Icare", dixit, "ubi (e)s? qua te regione requiram?"
233	"Icare", dicebat; pennas aspexit in undis
234	devovitque suas artes corpusque sepulcro
235	condidit. Et tellus a nomine dicta sepulti.

Orpheus und Eurydice

(Ov. Met. X 1-77)

auxilia	Metrik und Versmaß
1	Inde per inmensum croceo velatus amictu
2	aethera digreditur Ciconumque Hymenaeus ad oras
3	tendit et Orphea nequiquam voce vocatur.
4	adfuit ille quidem, sed nec sollemnia verba
5	nec laetos vultus nec felix attulit omen.
6	fax quoque, quam tenuit, lacrimoso stridula fumo
7	usque fuit nullosque invenit motibus ignes.
8	exitus auspicio gravior: nam nupta per herbas
9	dum nova naiadum turba comitata vagatur,
10	occidit in talum serpentis dente recepto.
11	quam satis ad superas postquam Rhodopeïus auras
12	deflevit vates, ne non temptaret et umbras,
13	ad Styga Taenaria (e)st ausus descendere porta
14	perque leves populos simulacraque functa sepulcro
15	Persephonen adiit inamoenaque regna tenentem
16	umbrarum dominum pulsisqu(e) ad carmina nervis
17	sic ait: o positi sub terra numina mundi,
18	in quem reccidimus, quicquid mortale creamur,
19	si licet et falsi positis ambagibus oris
20	vera loqui sinitis, non huc, ut opaca viderem
21	Tartara, descendi, nec uti villosa colubris
22	terna Medusaei vincirem guttura monstri:
23	causa viae (e)st coniunx, in quam calcata venenum
24	vipera diffudit crescentesqu(e) abstulit annos.
25	posse pati volui nec me temptasse negabo:
26	vicit Amor. supera deus hic bene notus in ora (e)st;
27	an sit et hic, dubito: sed et hic tamen auguror esse,
28	famaque si veteris non est mentita rapinae,
29	vos quoque iunxit Amor. per eg(o) haec loca plena timoris,
30	per Chaos hoc ingens vastique silentia regni,
31	Eurydices, oro, properata retexite fata.
32	omnia debemur vobis, paulumque morati
33	serius aut citius sedem properamus ad unam.
34	tendimus huc omnes, haec est domus ultima, vosque
35	humani generis longissima regna tenetis.
36	haec quoque, cum iustos matura peregerit annos,
37	iuris erit vestri: pro munere poscimus usum;
38	quodsi fata negant veniam pro coniuge, certum (e)st
39	nolle redire mihi: leto gaudete duorum.
40	Talia dicentem nervosqu(e) ad verba moventem
41	exsangues flebant animae; nec Tantalus undam
42	captavit refugam, stupuitqu(e) Ixionis orbis,
43	nec carpsere iecur volucres, urnisque vacarunt
44	Belidesinque, tuo sedisti, Sisyphe, saxo.
45	tunc primum lacrimis victarum carmine fama (e)st
46	Eumenidum maduisse genas, nec regia coniunx
47	sustinet oranti nec, qui regit ima, negare,
48	Eurydicenque vocant: umbras erat illa recentes
49	inter et incessit passu de vulnere tardo.
50	hanc simul et legem Rhodopeïus accipit heros,
51	ne flectat retro sua lumina, donec Avernas
52	exierit valles; aut inrita dona futura.
53	carpitur adclivis per muta silentia trames,
54	arduus, obscurus, caligine densus opaca,
55	nec procul abfuerant telluris margine summae:
56	hic, ne deficeret, metuens avidusque videndi
57	flexit amans oculos, et protinus illa relapsa (e)st,
58	bracchiaqu(e) intendens prendiqu(e) et prendere certans
59	nil nisi cedentes infelix arripit auras.
60	iamqu(e) iterum moriens non est de coniuge quicquam
61	questa suo (quid enim nisi se quereretur amatam?)
62	supremumque vale, quod iam vix auribus ille
63	acciperet, dixit revolutaque rursus eodem (e)st.
64	Non aliter stupuit gemina nece coniugis Orpheus,
65	quam tria qui timidus, medio portante catenas,
66	colla canis vidit, quem non pavor ante reliquit,
67	quam natura prior saxo per corpus oborto,
68	quiqu(e) in se crimen traxit voluitque videri
69	Olenos esse nocens, tuqu(e), o confisa figurae,
70	infelix Lethaea, tuae, iunctissima quondam
71	pectora, nunc lapides, quos umida sustinet Ide.
72	orantem frustraqu(e) iterum transire volentem
73	portitor arcuerat: septem tamen ille diebus
74	squalidus in ripa Cereris sine munere sedit;
75	cura dolorqu(e) animi lacrimaequ(e) alimenta fuere.
76	esse deos Erebi crudeles questus, in altam
77	se recipit Rhodopen pulsumqu(e) aquilonibus Haemum.

auxilia	Metrik und Versmaß	Liebes- und Lehrgedicht
1	Si quis in hoc artem populo non novit amandi,
2	hoc legat et lecto carmine doctus amet.
3	Arte citae veloque rates remoque moventur,
4	arte leves currus: arte regendus amor.
5	Curribus Automedon lentisque erat aptus habenis,
6	Tiphys in Haemonia puppe magister erat:
7	me Venus artificem tenero praefecit Amori;
8	Tiphys et Automedon dicar Amoris ego.
9	Ille quidem ferus est et qui mihi saepe repugnet:
10	sed puer est, aetas mollis et apta regi.
11	Phillyrides puerum cithara perfecit Achillem,
12	atque animos placida contudit arte feros.
13	Qui totiens socios, totiens exterruit hostes,
14	rediturc annosum pertimuisse senem.
15	Quas Hector sensurus erat, poscente magistro
16	erberibusv iussas praebuit ille manus.
17	Aeacidae Chiron, ego sum praeceptor Amoris:
18	saevus uterque puer, natus uterque dea.
19	Sed tamen et tauri cervix oneratur aratro,
20	frenaque magnanimi dente teruntur equi;
21	et mihi cedet Amor, quamvis mea vulneret arcu
22	pectora, iactatas excutiatque faces.
23	Quo me fixit Amor, quo me violentius ussit,
24	hoc melior facti vulneris ultor ero:
25	non ego, Phoebe, datas a te mihi mentiar artes,
26	nec nos aeriae voce monemur avis,
27	nec mihi sunt visae Clio Cliusque sorores
28	servanti pecudes vallibus, Ascra, tuis:
29	usus opus movet hoc: vati parete perito;
30	vera canam: coeptis, mater Amoris, ades!
31	Este procul, vittae tenues, insigne pudoris,
32	quaeque tegis medios, instita longa, pedes.
33	Nos venerem tutam concessaque furta canemus,
34	inque meo nullum carmine crimen erit.
35	Principio, quod amare velis, reperire labora,
36	qui nova nunc primum miles in arma venis.
37	Proximus huic labor est placitam exorare puellam:
38	tertius, ut longo tempore duret amor.